KONVEYÖR UYGULAMALARINDA İŞ GÜVENLİĞİ
Konveyör bant sistemleri günümüzde son teknoloji otomasyon sistemlerden oluşabileceği gibi eski teknoloji de olabilir. Çelebi Endüstri Mühendislik seri üretimin yapıldığı her türlü işkolu, madenler, kargo sektörü, lojistik, büyük ticaret depoları gibi çok geniş kullanım alanına sahiptir.
Konveyör bant sistemleri, yükleri uzun mesafelere taşımak veya bir hat üzerinde bazı işlemlerden geçirmek amacıyla kullanılan mekanik ve elektrikli sistemlerdir.
Çalışma mantığı olarak yürüyen merdiven veya havaalanı ve metro istasyonları gibi alanlarda sıkça karşılaştığımız yürüyen yollara benzerler.
Ancak elektrikli ve mekanik hareketin bulunduğu, aynı zamanda yük taşınan ve çevresinde insanın bulunduğu bu sistemler çok sayıda tehlike barındırır ve gerekli önlemler alınmazsa çok ciddi iş kazaları yaşanabilir.
Çelebi Endüstri Mühendislik bu alanda kendini geliştirmiş olup titizlikle ve öz veriyle çalışıp tüm önlemleri almaktadır.
Konveyör Bant Tehlikeleri
Zincirli, rulo, bantlı, titreşimli, teleskopik, avare veya eğimli gibi çok sayıda farklı çeşidi olan konveyör bantlar yapılan işe göre çok sayıda tehlike içerir. Bunlar temel olarak;
- Mekanik Tehlikeler
- Yük/Malzeme Düşmesi
- Elektriksel Tehlikeler
- Yangın Tehlikesi
- Yüksekte Çalışma Tehlikeleri
- Ergonomik Tehlikeler
Konveyör Bantlarda Alınması Gereken Güvenlik Önlemler
Mekanik Önlemler
Bant sisteminin her noktasından erişilebilen acil durdurma sistemi olmalıdır.
Dönen tüm parçalar kapalı koruma altında bulunmalıdır. Ayrıca çeşitli yerlerde konveyör bant çevresinde çalışanlar için uzun sıkışması riski olan boşluklar da kapalı olmalıdır.
Konveyör bantlarda çok sayıda hareketli ve dönen parça bulunur. İş güvenliği açısından her zaman risk teşkil eden bu tür parçalara karşı önlem alınmalıdır.
Bant sisteminin çalışacağını haber veren sesli ve ışıklı uyarı sistemi olmalı, bantın çalışmasından 3 saniye önce uyarı verilmelidir.
Yük/Malzeme Düşmesine Karşı Önlemler
Motorsuz serbest rulolu bantlarda ağır malzemeler için belirli aralıklarla geciktirme/yavaşlatma amacıyla sürtünme alanları bulunmalıdır.
Konveyör bantlarda taşınan malzemelerin düşerek insanlara zarar vermesi önlenmelidir. Bunun için konveyör sistem yanına koruyucular yapılabilir veya konveyör tasarımı taşınan malzeme cinsine göre kanal şeklinde olabilir.
Konveyör bant sisteminde geçiş noktaları, dönüşler, yükseltiler vb alanlarda düşmeyi önleyecek düzenlemeler yapılmalıdır.
Elektriksel Önlemler
Konveyör bantlar çoğunlukla elektrikli bir motor aracılığıyla çalışan sistemlerdir. Dolayısıyla alınması gereken ilk önlemlerden biri elektrik güvenliği ile ilgili olmalıdır.
Konveyör bant sisteminin elektrik hattında mutlaka kaçak akım rölesi bulunmalıdır. Ayrıca bant sisteminde statik elektrik risklerini önlemek için gövde topraklaması ile topraklama yapılmalıdır.
Eğer bant sistemi birden fazla sayıda konveyör banttan oluşuyorsa her biri için ayrı ayrı gövde topraklaması yapılmalıdır.
Elektrik tehlikesi bulunan tüm bölümler kapalı, kilitli ve uyarı levhaları ile işaretlenmelidir.
Yangın Tehlikesi
Taşınan malzemelerin ısı kaynaklarının yakınından geçtiği noktalarda izolasyon tedbirleri uygulanmalıdır.
Konveyör bant sisteminde yangın algılama ve yangın söndürme sistemleri bulunmalıdır.
Ergonomik Önlemler
Konveyör bantlar birçok iş kolunda sadece malzeme taşımak için kullanılsa da özellikle üretim hatların, kargo ve perakende depolarında konveyör bant çevresinde çok sayıda kişi çalışır.
Bu çalışanlar için bazı ergonomik önlemler alınmalıdır. Bunların başında aydınlatma, ısıtma ve havalandırma gelir.
Konveyör bant sistemlerinin aydınlatma seviyesi yapılan iş göre farklılık gösterse de en az 300 lux seviyesinde olmalıdır. Mevsim koşullarına göre ısıtma ve soğutma ile çalışmaya elverişli koşullar oluşturulmalıdır.
Taşınan malzemeler veya kullanılan ekipmanlar nedeniyle oluşan toz ve gazların tahliyesi için de mekanik havalandırma sistemi kullanılmalıdır.
Konveyör bant sistemlerinde yapılan iş insan yapısına uygun tasarlanmalıdır. Örneğin bant üzerinden malzeme alınan bir iş için malzeme çalışanların rahatlıkla uzanabileceği mesafede bulunmalıdır. Bu mesafe çalışanın gövdesinin önünden 45 cm uzakta olacak şekilde ayarlanabilir.
Yapılan işe göre konveyör bant yüksekliği 65-120 cm arası belirlenmelidir. Oturarak yapılan işlerde çalışanların oturduğu koltukların ergonomik olması gereklidir.
Hafif işlerde konveyör yüksekliği, kişinin dirsek yüksekliğinin yaklaşık 5 ila 10 cm altında olmalıdır. Oturma isteğe bağlıdır. Ağır işler için konveyör yüksekliği, kişinin dirsek yüksekliğinin yaklaşık 20 ila 40 cm altında olmalıdır. Dinlenme dışındaki koltuklar ağır işler için tavsiye edilmez.
Koridorlar ve yürüme alanların çalışanların rahatça hareket edebileceği genişlikte olmalıdır. İşler yalnızca bir taraftan yapılsa bile, konveyörlere her iki taraftan da erişilebilir olmalıdır. Bu, bakım, temizlik ve acil nedenlerden dolayı önemlidir. İnsanların konveyör üzerinden geçmesi gereken yerlerde, uygun korumalar takılı olarak bir geçit (yaya köprüsü) yapılmalıdır.
Konveyör Bantlar İçin Güvenli Çalışma Yöntemleri
Herhangi bir konveyör bant yakınında çalışırken;
- İş güvenliği ayakkabısı ve gerekiyorsa baret kullanılmalıdır.
- Saçı uzun çalışanlar saçlarını arkaya bağlamalı veya tamamen kapatmalıdır.
- Tüm çalışanlara acil durum durdurma sistemi hakkında eğitim verilmelidir.
- Bol ve sarkan kıyafetler giyilmemelidir.
- Saat, kolye, yüzük vb. takılar olmamalıdır.
- Konveyör bantların üzerine çıkılmamalıdır.
Bakım, Onarım ve Kontroller
Çelebi Endüstri Mühendislik'te Konveyör bantlar, İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında yılda en az 1 defa periyodik muayene yapılmaktadır
Ayrıca konveyör bantların kullanım sıklığına göre düzenli aralıklarla bakımları yapılmalıdır.
Bakım, onarım ve muayene işlemleri sırasında bant elektriği mutlaka kesilmeli ve kilitleme prosedürü uygulanmalıdır. Bakım onarım yapılan alana ilgili olmayan kişilerin girişi engellenmelidir.